Fiat Lux werpt een blik op de Verlichting waar de Vrije Universiteit Brussel (VUB) een kind van is. Willem Elias selecteerde achtentwintig alumni van het Hoger Instituut voor Schone Kunsten (HISK) die hij er als voorzitter leerde kennen en nadien bleef ontmoeten. Het werk dat ze presenteren, benadert de Verlichting in de ruimste betekenis van het begrip. Van een ode aan de vrije gedachte tot de invraagstelling van het rationele denken: de kunstwerken bieden inzicht in de dialectiek tussen duisternis en verlichting. ‘Du choc des idées jaillit la lumière!’ Fiat Lux schept een context voor esthetische verwondering en prikkelt de kritische geest.
Bjorne Baeten
Het HISK werd in 1996 door Willem Elias en Johan Swinnen opgericht als een uitloper van het NHISK (Nationaal Hoger Instituut voor Schone Kunsten). Het nieuwe instituut ontwikkelde een tweejarige postgraduaatopleiding in de beeldende kunsten, gestoeld op drie pedagogische kernconcepten: de technisch-artistieke voorbereiding, de creatief-artistieke ontwikkeling en wetenschap als culturele ondersteuning. Aanvankelijk gevestigd in Antwerpen trok het HISK vanaf 2006 naar Gent. In 2020 breidde de aanwezigheid van het HISK bovendien uit naar Brussel met een tentoonstellingsruimte in de voormalige Gosset-fabriek in Sint- Jans-Molenbeek.
Hoewel het instituut en de invulling ervan sterk evolueerden doorheen de tijd, bleef het oorspronkelijke doel van het opleidingstraject ongewijzigd: de kandidaat-laureaten de kans geven om hun praktijk verder te ontwikkelen in een gebalanceerd programma van studio-gebonden werk, aangevuld met professionele adviezen en begeleiding van een brede waaier aan gastdocenten en curatoren.
In de afgelopen 25 jaar groeide het HISK uit tot een voornaam instituut in het Belgische kunstenveld en daarbuiten. Het leverde reeds zo’n 300 laureaten af, waaronder Rinus Van de Velde, Raffaella Crispino, Marijke De Roover, Emmanuel Van der Auwera, Kris Verdonck en vele anderen.
Met de tentoonstelling Fiat Lux werpt curator Willem Elias een persoonlijke blik op de afgelopen vijfentwintig jaar van het HISK. Hij nodigde achtentwintig laureaten uit die hij er doorheen de jaren als voorzitter mocht ontmoeten en waarmee een vriendschap ontstond. Voor deze tentoonstelling besloot Elias buiten de muren van het HISK te treden en keerde hij terug naar een ander instituut waaraan hij nauw verbonden is als professor en onderzoeker, namelijk de Vrije Universiteit Brussel (VUB). Pilar, het Huis voor Kunst en Wetenschap verbonden aan deze universiteit, vormt het decor van deze tentoonstelling. Deze locatie is niet toevallig gekozen. Fiat Lux vertrekt namelijk vanuit een filosofische beschouwing van het Verlichtingsdenken, dat aanleiding heeft gegeven voor het ontstaan van een vrije universiteit. Het resultaat van deze beschouwing is een tweeledig discours waarin erkend wordt dat de ratio aan de basis ligt van de Verlichting en tezelfdertijd duisternis in zich draagt. De opening van Fiat Lux vindt bovendien symbolisch plaats aan de vooravond van Sint-Verhaegen, de jaarlijkse viering die de vrijdenker en ULB/ VUB-oprichter Théodore Verhaegen herdenkt.
‘Fiat lux staat in de Latijnse vertaling van de bijbel (Genesis 1:3). De vertaling luidt: ‘daar zij licht’ en er was licht op Gods bevel. Het is uiteraard niet op deze religieuze uitspraak dat de titel van deze tentoonstelling slaat. […] Belangrijk is dat het werkwoord niet ‘zijn’ betekent, maar ‘maken’ en dat is de naam van de handelingen van de kunstenaar. Het kunstwerk is dus het licht. De kunstenaar is de profeet van de god die hij in het diepst van zijn gedachten is’, schrijft Elias in zijn inleidende tekst. De kunst die in Fiat Lux te zien is, is volgens de curator niet schokkend in de ethische zin, maar confronteert de toeschouwer in de eerste plaats met een indringende esthetische verwondering, opgeroepen door ongewone vormen die open betekenissen produceren. De geselecteerde kunstwerken vertegenwoordigen een uiteenlopende reeks aan artistieke media, reikend van schilderkunst, foto en video tot collagewerken, sculpturen en installaties.
DEELNEMENDE KUNSTENAARS
Ariane Loze (HISK laureaat 2017) Arno Roncada (HISK laureaat 2005) Charif Benhelima (HISK laureaat 1998) Charlotte Lybeer (HISK laureaat 2005) Cindy Wright (HISK laureaat 2006) Colin Waeghe (HISK laureaat 2010) Dries Boutsen (HISK laureaat 2021) Katya Ev (HISK laureaat 2020) Elias Ghekiere (HISK laureaat 2017) Fia Cielen (HISK laureaat 2008) Francis Denys (HISK laureaat 1999) Frederik Van Simaey (HISK laureaat 2009) Joke Raes (HISK laureaat 2016) Jonathan Paepens (HISK laureaat 2017) Joris Van de Moortel (HISK laureaat 2009) Kasper De Vos (HISK laureaat 2017) Koen van den Broek (HISK laureaat 2000) Lieven Paelinck (HISK laureaat 2001) Merlin Spie (HISK laureaat 2000) Mike Carremans (HISK laureaat 2009) Nadia Naveau (HISK laureaat 2001) Nicolas Provost (HISK laureaat 2005) Peter de Cupere (HISK laureaat 1999) Peter Weidenbaum (HISK laureaat 1999) Renato Nicolodi (HISK laureaat 2007) Roel Heremans (HISK laureaat 2019) Tom Woestenborghs (HISK laureaat 2005) Wesley Meuris (HISK laureaat 2005) Georganiseerd door VKE i.s.m. Pilar en HISK Met dank aan de Vrije Universiteit Brussel, deMens.nu en het Humanistisch Verbond
Reactie plaatsen
Reacties